NÖROPSİKOLOJİK TESTLER
Nöropsikoloji, beyin ile bilişsel işlevler ve davranışlar arasındaki ilişkileri inceleyen ve genel psikoloji ve gelişim psikolojisi, nöroloji, nöroanotomi, nörofizyoloji, nöroradyoloji, nörofarmokoloji, nöropsikiyatri ve dil bilimleri ile disiplinler arası ilişki içinde olan bir bilim dalıdır [1][2]. Nöropsikolojik değerlendirme tanı koyma, tedavinin gözden geçirilmesi, hastalığın izlenmesi ve kognitif rehabilitasyon planlamasının yapılabilmesi amacıyla yapılır. Yapılan nöropsikolojik değerlendirme ile hastanın hangi kognitif alanlarda problem olduğu, hangi alanların korunduğu ölçümlenir. Bu doğrultuda hastaya uygun rehabilitasyon programı geliştirilir. Bununla beraber nöropsikolojik testler psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarda oluşan kognitif bozulmaları tespit etmemizi sağlar. Kognitif testler dikkat, bellek, görsel mekânsal işlevler, praksi, hesap yapma, dil, ve yürütücü/yönetici işlevler olarak da adlandırılan soyutlama, yargılama, plânlama, mental esneklik, karar verme, problem çözme becerilerini değerlendirir[3].
Kognitif ya da bilişsel işlevleri sıralayacak olursak;
-Uyanıklılık ve basit dikkat, -Yürütücü İşlevler, -Motivasyon, Karmaşık Dikkat Grubu; Perseverans, çeldiricilere direnç, dürtü kontrolü, aynı anda iki şeye birden dikkat edebilme, kategori değiştirebilme, -Planlama, Organizasyon, -Soyutlama, Akıl Yürütme, -Bellek, -Dil İşlevleri, -Aritmetik, -Dikkatin Mekana Yöneltilmesi, -Karmaşık Görsel Algı, -Yapılandırma, -Praksi.
Mini Mental Durum Muayenesi Testi (Mini-Mental State Examination): Mini Mental Testi sadece bir tarama testidir ve demans tanısı bu test ile konulamamaktadır. Hastaların kognitif yıkım derecesini ölçümlemek amacıyla uygulanan yardımcı ve pratik bir testtir (3].
Kognitif İşlevleri Değerlendiren Testler Kognitif işlevleri değerlendirmek için dikkat, enterferansa direnç, yürütücü işlev testleri, dikkati sürdürebilme testleri, bellek testleri, görsel mekânsal işlev testleri, dil testleri, aritmetik testler, dikkatin mekânsal dağılımı testleri e apraksi testleri uygulanmaktadır[3].
Basit Dikkat Testleri Basit dikkat kognitif işlevini ölçmek için; WAIS-R Sayı Menzili Alt Testi ve WMS-R Sayı Menzili Alt Testleri kullanılmaktadır.
Yürütücü İşlev Testleri (Karmaşık Dikkat Testleri, Akıl Yürütme, Soyutlama, Planlama, Sıralama) Akıl yürütme ve soyutlama becerilerini değerlendirmek için; Atasözü Yorumlama Testi ve WAIS-R İkili Benzerlikler Alt Testi kullanılmaktadır. Londra Kulesi, Saat Çizimi, Luria Ardışık Çizimler Testleri ile planlama ve sırlama becerileri ölçülmektedir [3]. Karmaşık dikkat kognitif işlevini ölçmek amacıyla; Sözel Akıcılık Testi, Stroop Test, İz Sürme Testi ve Wisconsin Kart Eşleme Testleri kullanılmaktadır.
Bellek Testleri Sözel Bellek Testleri Sözel belleği ölçmek amacıyla; Öktem Sözel Bellek Süreçleri Testi ve California Sözel Öğrenme Testleri kullanılmaktadır.
Görsel Mekânsal İşlev Testleri Görsel mekânsal işlev testleri arasında Çizgi Yönünü Belirleme Testi, Şekil Kopyalama Testi, Yüz Tanıma Testi, ve WAIS-R Küplerle Desen Alt Testileri bulunmaktadır.
Dil Testleri Dil testleri içerisinde Gülhane Afazi Testi ve Boston Adlandırma Testleri yer almaktadır.
Kaynakça 1. Benton A: Neuropsychology: Past, present and future. F. Boller& J. Grafman (ed). Handbook of Neuropsychology. Amsterdam: Elsevier Science Publishers, 1988,Vol:1 pp. 3–27. 2. Öktem Ö: Nöropsikolojik Testler ve Nöropsikolojik değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 1994, 9 (33), 33–44. 3. Akça Kalem Ş: Türk Psikologlar Derneği Nöropsikolojik Değerlendirme Sertifika Eğitimi Yayınlanmamış Ders Notları